KUNST EN GEDACHTEN in Dat Bolwerck | Een driedaagse Art-Intensive voor kunstenaars
Wanneer ik scheppend kunstenaar ben,
ben ik waar, en ik zou graag de kracht vinden
om mijn leven geheel op deze waarheid te baseren,
op die oneindige eenvoud en vreugde
die mij zo nu en dan gegeven is
Rainer Maria Rilke
Kunstenaar-zijn is een bijzondere, unieke en tegelijkertijd complexe vorm van leven, gekenmerkt door paradoxen. Waarbij het verlangen naar authenticiteit, betekenis geven en ontlenen en het verlangen naar vrijheid in tijd en ruimte verstrengeld is met gevoelens van niet-weten, noodzaak en verwachtingen. Wil je maatschappelijk geëngageerd zijn in je werk, en hoe dan? En wordt dat wat je bedoelt zichtbaar in je werk? Of wil je juist vanuit een persoonlijk narratief werken? Maar hoe overstijg je vervolgens het intieme verhaal zodat het be-leef-baar wordt voor de toeschouwer? En is dat ook de bedoeling of juist niet? Als kunstenaar beweeg je tussen hoop en wanhoop, tussen doelgerichtheid en zinloosheid, tussen vreugdevolle ervaringen en twijfel en onzekerheid.
En regelmatig verzuchten kunstenaars: ik wou dat ik hierover eens echt in gesprek kon gaan. Met mensen die tegen hetzelfde aanlopen, die mij verstaan, die kunnen navoelen wat ik zoek. Een gesprek dat grenzen oprekt en voedt. En waarbij ik mijn eigen werk kan inbrengen zodat het zich kan verdiepen en verrijken.
Art-Intensive:
Dat Bolwerck, huis voor kunst en gedachten, biedt deze mogelijkheid. Tijdens een driedaagse Intensive in oktober en november 2025 wordt aandacht geschonken aan die aspecten van het kunstenaar-zijn waarbij de vraag rondom uitdrukkingskracht, betekenis, verwachtingen, noodzaak en vrijheid belangrijke aandachtspunten vormen.
Over filosoof en kunstenaar Corrie Haverkort
De intensive wordt geleid door filosoof en beeldend kunstenaar Corrie Haverkort. Zij heeft jarenlange ervaring met het begeleiden van makers die zij op socratische wijze weet te stimuleren tot zinvolle reflectie op het eigen werk en het kunstenaar-zijn als mens. Daarnaast geeft ze lezingen op het gebied van ethiek, kunst en filosofie. Ze studeerde beeldende kunst aan Hogeschool Windesheim, nu bekend als ArtEZ, en filosofie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen met als extra specialisatie ethiek en esthetica.
Selectiecriteria:
Om deel te kunnen nemen aan de Art-Intensive vragen we het volgende:
* Schrijf een korte motivatie (ongeveer 200 woorden) waarom jij als maker deel wilt nemen aan deze cursus.
* Stuur een cv mee waarin je vermeldt waaruit jouw werk bestaat, wat je achtergrond en/of opleiding is en waar en wanneer je jouw werk hebt gepresenteerd of tentoongesteld.
* Stuur beeldmateriaal mee van recent werk.
Op basis van jouw ingestuurde informatie en beeldmateriaal vindt er een selectie plaats.
Stuur deze informatie voor 10 oktober naar Marlise van der Jagt, artistiek directeur van Dat Bolwerck, marlise@datbolwerck.nl
Je krijgt zo snel mogelijk bericht of je deel kunt nemen aan de Art-Intensive.
Voor meer informatie:
Corrie Haverkort
06 28125600
Van 9.30-17.00 uur. Op dag 3 eindigen we rond 19 uur.
Zijn de kosten een probleem? Via Werktuig PPO kun je een aanvraag indienen voor medefinanciering van deze training. Lees hier meer over de voorwaarden.
PROGRAMMA
DAG 1:
Kunst en betekenis:
Kunst kent een status waarvan de betekenis niemand toebehoort. Het behoort tot het gedachtengoed van de kunstenaar en sluit iedere uniforme overdracht uit. Er is geen sprake van oorzaak en gevolg waardoor het speelveld ontzettend ruim is. De kunstenaar heeft zelf te bepalen wat hij uit wil drukken. Welke betekenis hij wil geven. Maar hoe bepaal je betekenis?
Kunst en vrijheid:
Als maker ben je vrij om te maken wat je wilt. Dat is fijn maar tegelijkertijd ook lastig. Vrijheid die omgezet moet worden als opdracht aan jezelf, waarmee vrijheid eerder een vorm van noodzakelijkheid wordt. Samengebald als dwang én verlangen. Wat doe je met deze vrijheid? Kun je die vrijheid aan of verdwaal je erin?
“Als we de tijd nemen haar te doorgronden zullen we ons misschien minder gevangen voelen in de mythes en slogans van de vrijheid, minder overrompeld en ontmoedigd door haar paradoxen, en ontvankelijker voor de bijbehorende uitdagingen”.
Uit: 'Over vrijheid' van Maggie Nelson.
Programma dag 1:
9.30 uur: Inloop, koffie en thee.
9.45 - 11.00 uur: Korte pitch waarin je jezelf voorstelt aan de hand van één werk van je zelf. Deze pitch heb je thuis voorbereid.
11.00 - 11.15 uur: Pauze
11.15 - 12.30 uur: Inleidend college over kunst, betekenis en vrijheid.
Verschillende hedendaagse kunstenaars worden besproken om zicht te krijgen op het persoonlijke en tegelijkertijd universele idee van betekenis.
12.30 - 13.30 uur: Lunch en bezinningsopdracht voor het middaggedeelte.
13.30 - 15.00 uur: Werkbespreking waarbij de volgende vragen leidend zijn: wat is de betekenis van jouw werk? Op welke wijze druk je dit uit? Welke aspecten uit het inleidend college neem je mee in de bespreking? Welke kunstenaars inspireren jou? (Neem afbeeldingen mee.) Het is de bedoeling dat je een representatieve hoeveelheid eigen werk meeneemt. Op deze manier krijg je zoveel mogelijk respons en inspireer je je collega’s.
15.00 -15.15 uur: Pauze
15.15 - 17.00 uur: Van theorie naar praktijk. Uitwisseling over hoe je de opgedane inzichten - over betekenis en vrijheid - de komende twee weken praktisch kunt vertalen. Dag 2 van de Art-Intensive start met een presentatie die hierop aansluit.
DAG 2:
Kunst als noodzaak:
Waarom maken we kunst? Waarom willen we iets scheppen dat er nog niet is? Niemand die op ons zit te wachten ….of toch wel? Ervaren we het kunstenaar-zijn als noodzaak? Waarom wel/niet? Werken aan kunst vraagt tijd. De filosoof Foucault omschreef het als "geduldige arbeid die vorm geeft aan ons ongeduldige streven naar vrijheid". En de Britse kunstenaar Sarah Lucas vergelijkt kunst maken met een nagelvijl waarmee je probeert uit de gevangenis te ontsnappen.
Kunst als ontmoeting:
Aan een kunstwerk kunnen we als maker zelf betekenis geven. Dat wil echter niet zeggen dat de toeschouwer er dezelfde betekenis aan ontleent. Een kunstwerk betekent verschillende dingen voor verschillende toeschouwers. Het kent een veelzijdigheid aan ontmoetingen. Tussen werk en maker. Tussen werk en publiek. Welke ontmoeting wil jij bewerkstelligen? Of is dat juist niet jouw bedoeling?
“Kunst doet ons stilstaan bij datgene waar we in het dagelijkse leven al te gemakkelijk aan voorbijgaan. Het dagelijkse leven kan door allerlei futiliteiten of gewoonten datgene waar het werkelijk om gaat gemakkelijk maskeren. Kunst kan dat masker wegtrekken”.
Martha Nussbaum
Programma dag 2:
9.30 uur: Inloop, koffie en thee.
9.45 - 11.00 uur: Presentatie n.a.v. de meegenomen inzichten van dag 1.
11.00 - 11.15 uur: Pauze
11.15 - 12.30 uur: Inleidend college: kunst als noodzaak en ontmoeting.
We bespreken verschillende hedendaagse filosofen om zicht te krijgen op het idee ‘noodzaak’ en de betekenis van ontmoeting tussen ik en de ander.
12.30 - 13.30 uur: Lunch en bezinningsopdracht voor het middaggedeelte.
13.30 - 15.00 uur: Werkbespreking waarbij de volgende vraag leidend is: is dat wat jij bedoelt met je werk ervaarbaar voor de toeschouwer? Om een mogelijk antwoord op het spoor te komen wordt ieders werk gezamenlijk besproken. Welke aspecten uit het inleidend college zien we terug? Het is de bedoeling dat er een representatieve hoeveelheid nieuw werk meegenomen wordt.
15.00 - 15.15 uur: Pauze
15.15 - 17.00 uur: We nemen de tijd om een persoonlijke opdracht te formuleren voor de komende twee weken. Welke ontmoeting wil jij teweegbrengen? Welke makers inspireren jou als het gaat om het creëren van een ontmoeting tussen maker, werk en toeschouwer? (Neem voorbeelden mee). Er is aansluitend ruimte voor persoonlijke vragen en onderlinge uitwisseling als collega’s. Dag 3 van de Art-Intensive start met een presentatie die hierop aansluit.
Dag 3:
Kunst en identiteit:
Wat antwoord je als iemand vraagt: wat doe jij in je dagelijkse leven? Wat voel je als je zegt: ik ben kunstenaar, of ..ik maak …tsja…dingen of zo? Wie ben je als kunstenaar, die mens die werkt met een ‘nagelvijl’? Wat houdt mens-zijn als maker überhaupt in? Gaat het enkel om onszelf en hoe we vorm willen geven aan een ingewikkelde wereld om ons heen? Of ligt het anders? Wat drijft ons en wat heeft het kunstenaar-zijn te maken met de wijze waarop we onszelf zien en hoe we gezien willen worden?
Een kunstwerk biedt de kijker een mogelijkheid om het eigen leven te verheffen boven het dagelijkse en zicht te geven op dat wat ons ten diepste raakt.
Martha Nussbaum
Kunst en het dagelijkse bestaan:
Als maker leef je voor een groot deel in je atelier maar sta je tegelijkertijd ook in de realiteit van het dagelijks leven met financiële verantwoordelijkheden en tijd en ruimte voor je omgeving. Er is sprake van verstrengeling van allerlei belangen. De vraag is dan ook niet óf we verstrengeld zijn maar hoe we binnen die verstrengeling bewegen. Welke concrete voorwaarden moet je als maker creëren om überhaupt te kunnen bewegen?
Programma dag 3:
9.30 uur: Inloop, koffie en thee.
9.45 - 11.00 uur: Presentatie n.a.v de meegenomen inzichten van dag 2.
11.00 - 11.15 uur: Pauze
11.15 - 12.30 uur: Inleidend college: de vraag rondom identiteit staat centraal. Gezien vanuit enkele biografieën van kunstenaars en filosofen.
12.30 - 13.30 uur: Lunch en bezinningsopdracht voor het middaggedeelte.
13.30 - 15.00 uur: Werkbespreking waarbij de volgende vraag leidend is: ben ik zichtbaar in mijn werk? Ben ik herkenbaar? Authentiek? En wat houdt dit in? In welk werk herken ik mezelf het meest? Vind ik dit ook mijn beste werk?
15.00 - 15.15 uur: Pauze
15.15 - 17.00 uur: In gesprek met Marlise van derJagt, artistiek directeur van Dat Bolwerck. In dit gedeelte kun je als maker vragen stellen aan Marlise over haar rol en betekenis als het gaat om het samenstellen van een tentoonstelling. Ook is er gelegenheid om je werk aan haar te tonen en hierover in gesprek te gaan.
17.00 - 19.00 uur: Gezamenlijke afronding tijdens een feestelijke maaltijd.